www.incilTurK.com

 
 
 

 
 

 

 
 
 
 

 

İbrahim Yahve'yi İsmiyle Tanıyor Muydu?


 
Eğer Tanrı kendi adını ilk olarak Musa’ya açıkladıysa nasıl olurda İbrahim, Tanrı’ya adıyla seslenebilir? İlk önce bahsedilen ayetleri buraya yazarak sorunun yanıtına başlayalım.

Mısır’dan Çıkış 6:3’te şöyle diyor:

"İbrahim'e, İshak'a ve Yakup'a Her şeye Gücü Yeten Tanrı olarak göründüm, ama onlara kendimi RAB adıyla tanıtmadım.

Yaratılış 15:2’de de şunları okuyoruz:

Avram, "Ey Egemen RAB (Yahve), bana ne vereceksin?" dedi, "Çocuk sahibi olamadım…

Mısır’dan Çıkış Ayetine baktığımızda, Tanrı’nın kendisini Her şeye gücü yeten Tanrı yani El Shadai olarak tanıttığını söylediğini görüyoruz:

Avram doksan dokuz yaşındayken RAB ona görünerek, "Ben Her Şeye Gücü Yeten Tanrı'yım" dedi, "Benim yolumda yürü, kusursuz ol.[1]

Bu ayetlerden Tanrı’nın Musa’dan önce kendisini Her Şeye Gücü Yeten yani El Shadai olarak tanıttığını biliyoruz ama acaba Yahve olarak tanıtmış mıydı? Bu konu ile ilgili çeşitli açıklamalar var ve ben bunlardan bir kaçına yer vermek istiyorum. Bu soruya verilebilecek en ikna edici açıklamalardan birisini ünlü Teolog John Gill yapmaktadır ve bu konuda şöyle der:

“Yahve isminin kendisi atalar tarafından bilinmesine karşın -ki Onlar Tanrı’nın sonsuz, değişmez ve vaatlerine sadık olduğu konusunda güven verilmiştir, yine de Tanrı’nın kendi adının etkinliği [ yani etkinliğinin gücü ] ya da İsrailoğullarını Mısır’dan kurtarması ve onları Kenan diyarına götürmesi ile gerçekleşecek olan vaadine ilişkin asıl icraatı onlar tarafından bilinmiyordu…”[2]

John Gill açıklamalarını bir adım daha öteye taşıyıp şunu öneriyor:

Tanrı’yı alıntılayan cümle aslında bir soru olarak biçimlendirildiğinde daha iyi olmaktadır! “… Belki, kelimeleri soru şeklinde okumak ile cümle çok daha düzenli gözükecektir. “Yahve adımla onlar tarafından bilinmedim mi?” Soru işareti yazılı İbrani dilinin bir parçası olmadığından, bu aynı zamanda geçerli bir olasılık gibi görülebilir. Diğer birçok alandaki Kutsal Kitap anlayışında olduğu gibi, ayetin içinde bulunduğu bağlam bize doğru cevabı gösterebilir. Tanrı’nın adının Âdem’in günlerinden beri bilinip, kullanılmasının çok belirgin olması nedeniyle, Mısır’dan Çıkış 6:3’te incelemiş olduğumuz ifade aslında bir soru olarak dile getirildiğinde daha fazla anlaşılır olmaktadır.”[3]

Bu ayetler ile ilgili bir başka açıklama ise şöyle demektedir:

Kutsal Kitap eleştirmenleri ve Hristiyan olmayanlar çözülemeyeceğine inandıkları bu zor pasaj için herhangi bir açıklama girişimini küçümserler. Gerçek şu ki bunun için mantıklı bir açıklama mevcuttur. Yahve ismini tanıma ya da kısaca Yahve’yi tanıma ifadeleri sıkça özünde O’nun isminin ya da varlığının farkında olmaktan daha fazlası anlamına gelmektedir. Daha ziyade, “Bilmek” (İbranicede “yada” kelimesinden geliyor) ifadesi sıklıkla deneyimle öğrenmek anlamına gelmektedir. Samuel küçük bir çocukken, Kutsal Kitap bize onun Yahve’nin önünde hizmet ettiğini ( 1.Samuel 2:18; 3:1) ve hem RAB Yahve’nin hem de halkın beğenisini kazandığını açıklar 82:26). Sonrasında öğreniyoruz ki “Samuel henüz ne Yahve’yi tanıyor ne de Yahve ismi ona açıklanmış (1.Samuel 3:7). Bir anlamda, Samuel, öncesinde Yahve’yi tanıdı ama 1.Samuel 3:7’nin başında Tanrı ile olan ilişkisi değişti. Bu noktadan hareketle, O Tanrı’dan direkt vahyi almaya başladı (1 Samuel 3:11-14; 8:7-10,22; 9:15-17; 16:1-3; vs.). Onun Tanrı ile olan bu yeni ilişkisini önceki ilişkisi ve Tanrı hakkındaki bilgisi ile kıyasladığımızda, 1.Samuel’in yazarının, “Öncesinde Samuel Yahve’yi henüz bilmiyordu” (3:7) demesi gayet makuldür.

Gleason Archer’a göre “Benim Yahve olduğumu bil (ya da Yahve’nin adını bilmek) ifadesi Eski Antlaşma’da en azından 26 kez geçer ve her bir örnekte aslında Tanrı’nın Yahve olduğunu deneyim etmekle öğrenmek anlamına gelir (1982, pp. 66-67).[4]

Sadece Çıkış Kitabında, “Bilmek” ifadesi (İbr. “yada”) Yahve’ye ilişkin 5 kez kullanılmıştır ve her seferinde Yahve’nin gücünü ve kişiliğini deneyimsel olarak bilmek izlenimini uyandırır. Her defasında Yahve bilgisi, O’nun hem kişiliğini hem de gücünü açıklayan bir şekilde Yahve’nin davranışları ve işleri ile ilişkilendirilmiştir. (Davis, 4[1]:39).[5]

Örneğin, çok fazla kritik edilen bu pasajda Tanrı şöyle demektedir: “Sizi kendi halkım yapacak ve Tanrınız olacağım. O zaman sizi Mısırlılar'ın boyunduruğundan çıkaran Tanrınız RAB'bin ben olduğumu bileceksiniz” (Mısır’dan Çıkış 6:7)

Sonrasında, Tanrı hali hazırda on belayı Mısırlılara gönderdikten (Çıkış 7:14-12:30), Kızıl Denizi ikiye ayırdıktan (Çıkış 14), ve mucizevi bir şekilde tatlı suyu acı suya çevirdikten sonra (Çıkış 15:22-25), O Musa’ya şöyle dedi: "İsrailliler'in yakınmalarını duydum. Onlara de ki, 'Akşamüstü et yiyeceksiniz, sabah da ekmekle karnınızı doyuracaksınız. O zaman bileceksiniz ki, Tanrınız RAB benim.'" (Çıkış 16:11-12). Bundan birkaç hafta daha sonra, Tanrı Sina dağında Musa’ya şöyle dedi: “Anlayacaklar ki, aralarında yaşamak için onları Mısır'dan çıkaran Tanrıları RAB benim. Tanrıları RAB benim." İsrailliler zaten Yahve’nin kim olduğunu bilmiyorlar mıydı? Şüphesiz Onlar biliyorlardı. “Onlar Yahve’yi zaten bir kurtarıcı olarak biliyorlar ve tanıyorlardı; şimdi ise O’nu sağlayan ve tedarik eden olarak bileceklerdir” (Davis, 4[1]:39).[6]

Bu açıklama ile varacağımız sonuç şu olacaktır: Eski Ahit’te ve Çıkış kitabında “bilmek” sözcüğü daha derin bir anlama gelir. İbrahim, İshak, Yakup Tanrı’yı tanıyor olsalar da henüz Onun işlerini ve gücünü deneyim etmemişlerdi. Böylece bu iki ayet bir zorluk olmaktan çıkacak ve anlaşılır hale gelecektir.

Sonuç olarak her iki açıklama da Kutsal Kitap bağlamında ve kelimelerin detaylı incelenmesi dâhilinde bir sorun ile karşı karşıya olmadığımızı göstermekte ve ayrıca ayetlerin mantıklı ve makul izahatını da sunmaktadır.

Esenlikle,

[1] Yaratılış 17:1

[2] John Gill’s Exposition of the Entire Bible, on the Book of Exodus, Chapter 6 and Verse 3

[3] John Gill’s Exposition of the Entire Bible, on the Book of Exodus, chapter 6 verse 3

[4] Archer, Gleason L. (1982), An Encyclopedia of Bible Difficulties (Grand Rapids, MI: Zondervan).

[5] Davis, John J. (1963), “The Patriarchs’ Knowledge of Jehovah: A Critical Monograph on Exodus 6:3,” Grace Theological Journal, 4[1]:29-43, Winter.

[6] Davis, John J. (1963), “The Patriarchs’ Knowledge of Jehovah: A Critical Monograph on Exodus 6:3,” Grace Theological Journal, 4[1]:29-43, Winter.

   

© Copyright www.incilturk.com

or="#FFFFFF">   

© Copyright www.incilturk.com